Όσο ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες, τόσο αυξάνονται οι καταγραφές για εμφανίσεις και τσιμπήματα από μοβ μέδουσες.
Δεν υπάρχει λόγος για πανικό, παρότι τα ΜΜΕ έχουν πρόθεση να τον διασπείρουν για παραπάνω απήχηση στο υλικό τους: όπως κάθε Πάσχα και Καθαρά Δευτέρα θα γίνουν ρεπορτάζ με ζωντανή σύνδεση για τις τιμές στη Βαρβάκειο Αγορά, έτσι και κάθε καλοκαίρι θα εμφανιστεί βροχή δημοσιεύσεων για τις «ύπουλες» μοβ μέδουσες που «κολυμπούν» στις παραλίες.
Αυτή τη στιγμή, με βάση την ιστοσελίδα του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας, φαίνεται ότι για το πιο «επικίνδυνο» είδος και τις πιο πολλές αναφορές σε προβλήματα από την επαφή με το ανθρώπινο είδος κοντράρονται δύο εντελώς διαφορετικά (σε μέγεθος, όσο και θέση στην τροφική αλυσίδα) ζώα: οι αγριόχοιροι στις πόλεις και η έξαρση των μοβ μεδουσών. Κι όμως.
Πώς γίνεται ένα μικρό ασπόνδυλο ον, το οποίο κινείται με την ώθηση του νερού και τρέφεται με πλαγκτόν, να προκαλεί τόσο έντονες φοβίες και στρες στον άνθρωπο; Άγχη για την ασφάλειά του; Και μάλιστα, κάθε καλοκαίρι; Ενώ παράλληλα έχουμε λάβει προειδοποίηση από τους ειδικούς ότι η εξάπλωσή τους στα ελληνικά ύδατα και τη Μεσόγειο αποτελεί κάτι που πρέπει να συνηθίσουμε, στον καιρό της κλιματικής κρίσης;
Όπως είχε δηλώσει παλαιότερα στο OneMan ο Χρήστος Τσακλής, διαχειριστής στο Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, «εάν δεν κάνουμε κάτι για την κλιματική αλλαγή, καλό είναι να εξοικειωθούμε με τις μέδουσες και το ενδεχόμενο του να ζούμε μαζί τους όλο τον χρόνο».
Τώρα, λοιπόν, διανύουμε ακόμη ένα καλοκαίρι όπου επιβεβαιώνεται η παραπάνω επιστημονική πρόβλεψη: Οι μοβ (και όχι μόνο) μέδουσες βρίσκονται σε έξαρση μεγαλύτερη από το αναμενόμενο, έχοντας εξαπλωθεί μέχρι και στις Βόρειες Σποράδες, τον Παγασητικό κόλπο, τον Βόρειο Ευβοϊκό και βέβαια την Αττική, όπου η σταθερά χαμηλότερη θερμοκρασία των νερών ευνοεί ακόμη περισσότερο την εξάπλωσή τους.
Αρκεί μια ματιά στον σχετικό χάρτη με τις καταγραφές εμφανίσεων στο iNaturalist – παρότι πρέπει να κρατήσουμε έναν μικρό αστερίσκο για την ακρίβεια και την εγκυρότητα των καταγραφών, για να διαμορφώσουμε τη γενική εικόνα στα ύδατα για το καλοκαίρι που διανύουμε.
Πρέπει να φοβόμαστε τις μοβ μέδουσες;
Να ξεκινήσουμε με κάποιες γενικές πληροφορίες για το είδος με τα μοβ πλοκάμια: Η μοβ μέδουσα (επιστημονική ονομασία: Pelagia noctiluca) αποτελεί ένα πελαγικό είδος, το οποίο εντοπίζεται σε βάθη 0-1600 μ., τα πλοκάμια της ενδέχεται να φτάσουν έως και 10 μ. (κάτι που σημαίνει ότι τσιμπάνε προτού γίνουν αντιληπτές από τον λουόμενο), ενώ τρέφεται κυρίως με σάλπες, χιτωνοφόρα, πλακτονικά καρκινοειδή και αυγά ψαριών – όπως όλες οι μέδουσες που γνωρίζουμε στα ελληνικά ύδατα.
Το χαρακτηριστικό που τη διακρίνει; Αφενός, το μοβ χρώμα το οποίο διαμορφώνει στην ενήλικη ζωή της (πιο πριν είναι καφέ), όπως και το έντονο κάψιμο το οποίο προκαλεί μόλις αγγίξει το ανθρώπινο δέρμα.
Όπως είχε εξηγήσει ο κύριος Τσακλής, «το σύστημα της [Pelagia noctiluca] παράγει ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά νευροτοξίνης, γι΄ αυτό και προκαλεί στιγμιαία έντονο κάψιμο, φουσκάλες με πύον και ερεθισμό πολύ πιο αισθητό από τις υπόλοιπες μέδουσες που έχουμε συνηθίσει». Επίσης, σε αντίθεση με άλλες μέδουσες, η μοβ διαθέτει νευροτοξίνη και στο κεφάλι της (καμπάνα), ενώ καλό είναι να γνωρίζουμε ότι τα πλοκάμια της παραμένουν τοξικά έως και τρεις ώρες μετά το θάνατο της μέδουσας
Όμως, δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, πόσο μάλλον όταν δεν υπάρχουν προβλήματα υγείας.
Αναμενόμενο είναι το σώμα να αντιδράσει στο τσίμπημα (ως και με ναυτίες, πονοκέφαλους, εμετούς, ταχυκαρδία ή διάρροια), αλλά τα συμπτώματα αυτά θα είναι παροδικά, χωρίς να χρειαστεί το άτομο να μεταβεί σε νοσοκομείο. Στις περισσότερες περιπτώσεις αρκούν τα εξής βήματα: άφθονο ξέπλυμα με θαλασσινό (όχι πόσιμο!) νερό, αφαίρεση πλοκαμιών και πλύσεις με υγρό μείγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (1:1).
Σε περίπτωση που τα συμπτώματα δεν υποχωρούν, προτείνεται ένα αντισταμινικό χάπι και μια κορτιζονούχα κρέμα.
Πού έχουν εντοπιστεί στην Αττική
Ως γνωστόν, όλες οι μέδουσες μετακινούνται με τα θαλάσσια ρεύματα, ενώ με τις κατάλληλες (χαμηλές) θερμοκρασίες αναπαράγονται και πληθαίνουν. Η αύξηση της θερμοκρασίας στα ύδατα ελέω κλιματικής αλλαγής σε συνδυασμό με τη ραγδαία μείωση των θηρευτών τους λόγω υπεραλίευσης (όπως τόνισε σε ανακοίνωση η περιβαλλοντική οργάνωση Αρχιπέλαγος) έχουν οδηγήσει στην τωρινή κατάσταση που αποτυπώνεται με τα πορτοκαλί σημάδια στον χάρτη του iNaturalist.
Όσον αφορά συγκεκριμένα το Λεκανοπέδιο Αττικής, παρατηρούμε τα εξής:
Μέχρι στιγμής, μοβ μέδουσες έχουν εντοπιστεί κατά κόρον στις παραλίες των Νοτίων Προαστίων, ιδίως από τη Γλυφάδα μέχρι τον Λαιμό Βουλιαγμένης, στις παραλίες της Αλθέας ως το Λαγονήσι και το Μαύρο Λιθάρι, το Θυμάρι, τα Λεγρενά και το Σούνιο.
Από την ανατολική πλευρά της ακτής του Λεκανοπεδίου, καταχωρίσεις για μοβ μέδουσες εντοπίζονται αρκετά στη Βραυρώνα και το Πόρτο Ράφτη, ενώ σποραδικές εμφανίσεις υπάρχουν ως το Λαύριο και (από την άλλη πλευρά) ως τη Νέα Μάκρη και τον Σχινιά.
Παράλληλα, έντονη παρουσία από μοβ μέδουσες βλέπουμε στον κόλπο των Μεγάρων μέχρι τα Ίσθμια αλλά και την πάνω πλευρά της Κορίνθου, στις παραλίες σε Λουτράκι, Βραχάτι και Ξυλόκαστρο.
Τι μπορούμε να κάνουμε αντί να διασπείρουμε τον πανικό; Να θυμίζουμε ότι σε κάθε παραλία βουτάμε με προσοχή, σεβόμενοι το περιβάλλον και έχοντας πάντα το απαραίτητο ιατρικό kit στην τσάντα θαλάσσης.
Πηγή: oneman.gr