Το στοίχημα δεν έχει ακόμα χαθεί. Μπορούμε να ονειρευόμαστε πράσινες πόλεις γεμάτες δέντρα, αρκεί να υπάρχει θέληση. Ο δημιουργός της Trees4Greece έχει όλη τη θέληση, αλλά και την πίστη πως αυτή είναι μεταδοτική. Τον γνωρίσαμε και το επιβεβαιώνουμε.
Κείμενο: Αλεξία Ζερβούδη Φωτογραφίες: Λεωνίδας Τούμπανος
Ο Γιώργος Ιατρίδης γνώρισε κι αγάπησε το Δάσος, στα φοιτητικά του χρόνια στη Βόρεια Καρολίνα. Επιστρέφοντας από τις σπουδές του, διάλεξε τα Νότια Προάστια της Αττικής για μόνιμη κατοικία του και τα τελευταία χρόνια έδωσε μορφή στο όνειρό του για μια καταπράσινη Ελλάδα, δημιουργώντας την Trees4Greece. Στα άμεσα σχέδιά του είναι να πρασινίσει τη Γλυφάδα, αλλά και τον λόφο της Ακρόπολης. «Άκου τα τζιτζίκια», λέει. «Ίσως είναι ενοχλητικά κάποιες φορές… Αλλά σε οδηγούν να κοιτάξεις το πράσινο. Το πράσινο και ο ήχος από τα τζιτζίκια, σε κάνουν να αισθάνεσαι σαν να βρίσκεσαι σε διακοπές. Σε ξεκουράζουν!».
Σχολεία με πράσινο για τον Δήμο Γλυφάδας
Η Trees4Greece ιδρύθηκε μόλις το 2023 και έχει ήδη επιδείξει μεγάλο ζήλο για το έργο που πραγματοποιεί. Στόχος της είναι η εξασφάλιση πόρων για την αγορά μεγαλωμένων δέντρων προς μεταφύτευση σε καμένες κι άψιλες περιοχές της Ελλάδας, αλλά και στις πόλεις, για την αύξηση του αστικού πρασίνου. Φέτος το καλοκαίρι, η Trees4Greece πήρε μέρος στο Summer Camp του Δήμου Γλυφάδας, όπου ο κ. Ιατρίδης μίλησε στα παιδιά για τα δέντρα, για το πόσο σημαντικά είναι, έμαθαν έμπρακτα πώς τα φυτεύουμε, πώς τα φροντίζουμε και μάλιστα τους έκανε δώρο γλαστράκια με αρωματικά φυτά, που θα μπορούν να φροντίζουν τα ίδια τα παιδιά στο σπίτι τους. «Άρεσε πολύ στα παιδιά αυτή η δράση, συμμετείχαν με μεγάλο ενδιαφέρον, κάναμε συζητήσεις, είδαμε βίντεο…». Κι έτσι, γεννήθηκε μια ιδέα και μαζί της μια ευκαιρία για τη Γλυφάδα.
Η γνωριμία του κ. Ιατρίδη με τον Δήμαρχο Γλυφάδας, κ. Γιώργο Παπανικολάου, θα φέρει την επόμενη σχολική χρονιά μια μεγάλη αλλαγή στα σχολεία της περιοχής. «Από Σεπτέμβριο ξεκινάμε να δεντροφυτεύουμε 30 σχολεία και 18 νηπιαγωγεία στον Δήμο Γλυφάδας. Τα περισσότερα σχολεία δεν έχουν δέντρα, άρα ούτε φυσική σκιά, ο αέρας δεν καθαρίζεται, κι είναι πολλά παιδάκια μαζεμένα σε κάθε σχολείο. Ο Δήμαρχος είναι πολύ υπέρ του πρασίνου, κι αυτό ταίριαξε με εμάς. Κάναμε την πρόταση δωρεάς και το δημοτικό συμβούλιο την αποδέχτηκε. Την πρώτη συνεννόηση την έκανα με την κα Άννυ Καυκά, Αντιδήμαρχο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς στον Δήμο Γλυφάδας».
Η ευχάριστη είδηση γέννησε κάποιες εύλογες απορίες. Πως θα φυτευτεί ένα σχολείο που συνήθως περιβάλλεται από μπετό; «Θα βάλουμε δέντρα όπου μπορούμε σε χώμα και, όπου δεν υπάρχει χώμα, θα τοποθετήσουμε μεγάλα planters. Παρότι είναι μεγάλο και δύσκολο έργο, είναι πιθανό σε ορισμένα σχολεία να σπάσουν το τσιμέντο», εξηγεί και τονίζει πως όπου υπάρχει θέληση, υπάρχει και τρόπος.
Η Trees4Greece στη νομική της μορφή είναι Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία. Όπως εξηγεί ο κ. Ιατρίδης, αυτό έγινε σκόπιμα, ώστε να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και επομένως να προσελκύσει ανθρώπους που πραγματικά πιστεύουν στο πράσινο όραμά της και να μπορούν να την εμπιστευτούν. Πριν από την ίδρυση της ΑΜΚΕ όμως, ο κ. Ιατρίδης με τη σύζυγό του δραστηριοποιούνταν αθόρυβα και με δική τους πρωτοβουλία. «Χωρίς να το γνωρίζει κανείς, είχαμε βρει μικρά χωριά που είχαν περάσει πυρκαγιές, πηγαίναμε στο πλησιέστερο φυτώριο, αγοράζαμε δέντρα και, με τη βοήθεια της κοινότητας, του Δήμου σε κάποιες περιπτώσεις και ως εθελοντές, φυτεύαμε δέντρα. Έπειτα, μας βρήκαν κάποια σχολεία και μας ζήτησαν αν μπορούμε, να κάνουμε κάτι για εκείνους. Σε ορισμένα έργα σε διάφορα σχολεία στην Ελλάδα, ούτε ο Σύλλογος Γονέων δεν βοηθούσε αλλά έβαζε τα χρήματα η δική μου εταιρεία. Το υποστηρίζω γιατί πραγματικά το πιστεύω. Η γυναίκα μου κι εγώ πιστεύουμε ότι πρέπει να ομορφύνουμε τον τόπο μας όσο μπορούμε».
Ο κ. Ιατρίδης χρηματοδότησε πολλές από τις δράσεις του με δικούς του πόρους, καθώς όπως αποσαφηνίζει, ο ίδιος βιοπορίζεται μόνο από την επιχείρησή του, την «Office Plus». Συνεχίζει αδιάκοπα να υποστηρίζει τις δράσεις της Trees4Greece, ευελπιστώντας ότι ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι και επιχειρήσεις θα θελήσουν να συμμετέχουν με δωρεά για μια πράσινη Ελλάδα. «Αν το σκεφτείς, είναι ένας καφές. Ένας καφές τον χρόνο. Τόσο κόστος έχει ένα δεντράκι!».
Φυτεύοντας δέντρα με ώριμο ριζικό σύστημα στην Ελλάδα
Για την Trees4Greece έχει μεγάλη σημασία να κατανοήσουμε ότι φυτεύοντας ένα μεγαλωμένο δέντρο δίνουμε πολύ περισσότερες πιθανότητες στην επιβίωσή του και επομένως, είναι κάτι το ουσιαστικό κι ας μην ακούγεται τόσο εντυπωσιακό. «Όταν λες ότι με 10.000 ευρώ φυτεύεις 10.000 δέντρα ακούγεται κάτι το εκπληκτικό. Καλό είναι να βάζεις μικρά φυντανάκια και να εύχεσαι να πιάσουν, αλλά η αλήθεια είναι πως χωρίς πότισμα, επιζούν, με πολλή τύχη, μόλις 20-30% από αυτά. Αν όμως έχουν πιο ώριμο ριζικό σύστημα, μεγαλώνουν ευκολότερα. Στη Βαρυμπόμπη λοιπόν, φυτέψαμε 1.114 δέντρα, όπως μανόλιες και πλατάνια, αλλά και πολλούς θάμνους. Ας είναι λιγότερα, αλλά να είναι μεγάλα. Για εμένα, όποιος φυτεύει έστω ένα δέντρο είναι ήρωας».
Ένα δέντρο αυτών των προδιαγραφών ξεκινά από 15 ευρώ. Μπορεί να είναι οποιοδήποτε φυλλοβόλο και βραδύκαυστο. Τα μεγάλα δέντρα μεταφέρονται με φορτηγά και απαιτείται χρήση γερανού για την τοποθέτησή τους, καθώς και μηχανήματα που δημιουργούν τον απαιτούμενο χώρο για να φυτευτούν. Αλλά, αν κάποιος θέλει να φυτέψει κάτι μικρό, ο κ. Ιατρίδης τον συμβουλεύει να φυτέψει έναν θάμνο, καθώς τα θαμνώδη φυτεύονται και «πιάνουν» ευκολότερα.
Οι εθελοντές της Trees4Greece είναι συχνά φοιτητές. «Υπάρχουν τα παιδιά του Γεωπονικού ή Περιβαλλοντικού που κάνουν δενδροφύτευση μαζί μας και παίρνουν ένα πιστοποιητικό συμμετοχής. Η ουσία βέβαια είναι πως έχουν κάνει κάτι σημαντικό».
Από το Δάσος στη Β. Καρολίνα στα εις μνήμη δέντρα στα Νότια Προάστια
«Το Πανεπιστήμιο όπου φοίτησα στην Αμερική, το University of North Carolina at Chapel Hill, έχει τεράστιο δάσος και μεγάλη λίμνη. Υπήρχε ένα πρόγραμμα για φοιτητές, όπου ως free rangers, κάθε απόγευμα, χωριζόμασταν σε ομάδες και επιβλέπαμε το δάσος. Κάναμε γραπτή αναφορά, αν υπήρχαν πεθαμένα δέντρα, σκουπίδια ή οποιοδήποτε άλλο πρόβλημα και ειδοποιούσαμε την αρμόδια υπηρεσία. Εκεί, άρχισε να με ενδιαφέρει πολύ το Δάσος», αφηγείται. «Επίσης, το Πανεπιστήμιο έδινε υποτροφίες. Μπορούσαν τα παιδιά να δουλέψουν μέσα στο Πανεπιστήμιο ή να εκπαιδευτούν ως πυροσβέστες. Πολλοί το επέλεγαν, το δάσος ήταν τεράστιο, το Πανεπιστήμιο είχε δικό του πυροσβεστικό σταθμό. Οι φοιτητές είχαν αγκαλιάσει πολύ το πρόγραμμα αυτό. Στη χρονιά που πήγα εγώ ήταν 300 αγόρια και κορίτσια και μάλιστα μου έκανε εντύπωση ότι υπήρχαν τόσα κορίτσια!».
Στη δεκαετία του ’80, η προστασία του δάσους, όπως και η αξία της ανακύκλωσης είχαν ήδη εμφυσηθεί στη νοοτροπία των Αμερικανών. «Πήγα στην Αμερική για σπουδές το ‘82, αλλά η αλήθεια είναι ότι γεννήθηκα στην Αμερική όταν ο πατέρας μου έκανε PhD στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Γυρίσαμε στην Ελλάδα όταν ήμουν 2 ετών, αλλά ως παιδί αργότερα, τα καλοκαίρια με έστελναν για summer school εκεί, οπότε είχα μπει κάπως στη νοοτροπία. Όταν μπήκα στο πανεπιστήμιο, είχα δικό μου σπίτι, μέσα στο δάσος, ήταν εύκολο να απορροφηθώ στον τρόπο ζωής τους. Αλλά θυμάμαι, όταν μετά τον πρώτο μήνα είπα να κάνω ένα μεγάλο πάρτι για τους φίλους, είχα βάλει μόνο έναν σκουπιδοτενεκέ στο χώρο. Όπως με διόρθωσαν οι φίλοι μου, έπρεπε να έχω ξεχωριστά σκουπίδια για τα τενεκεδάκια, για τα καφέ μπουκάλια, τα πράσινα, τα διάφανα, για τα φαγητά… Έτσι κι έκανα και στο τέλος έβγαλα στον δρόμο όλες αυτές τις σακούλες για να τις πάρει ο Δήμος. Βρέθηκα με 500 δολάρια πρόστιμο – πολλά λεφτά για τότε!- επειδή οι σακούλες μου δεν είχαν ετικέτες που να αναγράφουν το περιεχόμενο της καθεμιάς. Έμαθα και δεν το ξανάκανα».
Έχοντας πάρει αυτά τα ερεθίσματα, ο Γιώργος Ιατρίδης απέκτησε «καλές συνήθειες», όπως τις ονομάζει. Σημασία όμως δεν έχει μόνο τι κάνουμε σε ατομικό επίπεδο, επομένως θέλησε να πάει ένα βήμα παραπέρα. «Στην κοινότητα που έμενα, όταν έφευγε ένας άνθρωπος από τη ζωή έκαναν δωρεά ένα δέντρο. Υπήρχε μια τοποθεσία λίγο πιο μακριά από το κοιμητήριο, όπου φυτευόταν το δέντρο και οι συγγενείς και φίλοι μπορούσαν να το επισκεφθούν. Επίσης, για κάθε παιδάκι που γεννιόταν ο Δήμος φύτευε ένα δέντρο. Γενικότερα, σε διάφορες σπουδαίες στιγμές, οι οικογένειες Αμερικανών έκαναν αυτήν την κίνηση.
Τα “εις μνήμη” δέντρα είναι κάτι που θέλουμε πολύ να κάνουμε στον Δήμο Γλυφάδας. Όταν πεθαίνει κάποιος, όλοι στέλνουν στεφάνια που κρατούν μία ημέρα και έχουν κοστίσει από 50 έως 100 ευρώ. Ένα δέντρο με ένα καρτελάκι “εις μνήμην” το βλέπουν γενεές αργότερα, είναι πολύ πιο σημαντικό. Έχουμε ζητήσει από τον Δήμο να μας παραχωρήσει ένα χώρο για να στήσουμε το πρόγραμμα αυτό στη Γλυφάδα».
Η Trees4Greece έχει ήδη φυτέψει 18 πλατάνια εις μνήμη στη Βαρυμπόμπη, αλλά όπως εξηγεί ο κ. Ιατρίδης, είναι σημαντικό να έχεις κοντά σου το δέντρο που φύτεψες για το αγαπημένο πρόσωπο που έφυγε από τη ζωή. Χρειάζεσαι ένα παγκάκι δίπλα του. Να μπορείς να πας, να καθίσεις για λίγο, να συνδεθείς με τη φύση, να νιώσεις την ηρεμία της. Εάν γίνουν οι απαραίτητες δωρεές, θα μπορούμε και στα Νότια Προάστια να έχουμε έναν τόσο σημαντικό χώρο πρασίνου, που πέρα από την περιβαλλοντική σημασία του, θα έχει μεγάλη συναισθηματική αξία.
«Όλα γίνονται άμα θέλει κανείς. Ο Δήμαρχος έχει θέληση να το κάνει. Η υπηρεσία πρασίνου έχει τη θέληση. Εμείς θα βάλουμε τα δέντρα, ελπίζουμε σε δωρεές από πολίτες, εταιρείες, καταστήματα. Έχουμε ενημερώσει αρκετούς για το έργο αυτό, δυστυχώς η ανταπόκριση δεν είναι αυτή που περίμενα», σχολιάζει, αλλά δεν απογοητεύεται.
Επόμενη στάση: Ακρόπολη
Αν αναρωτιέστε γιατί στις προσομοιώσεις της Ακρόπολης, όπως τη φανταζόμαστε πως ήταν στην αρχαιότητα, οι λόφοι γύρω της αποδίδονται καταπράσινοι, η απάντηση είναι πως πράγματι κάποτε, έτσι ήταν.
Μπορεί ο λόφος της Ακρόπολης να γίνει πράσινος ξανά; Για τον κ. Ιατρίδη, αυτό είναι ένα τεράστιο έργο που πρέπει να γίνει και ο ίδιος εργάζεται πυρετωδώς προς αυτήν την κατεύθυνση. Συγκεκριμένα, η σκέψη αυτού του οράματος είναι που τον κρατά ξάγρυπνο τις νύχτες. Όπως μας εξήγησε, η κρατική εταιρεία με την επωνυμία “Εθνικός Κήπος – Μητροπολιτικό Πράσινο Α.Ε.”, που έχει ως αντικείμενο τη διαχείριση και προστασία τόσο του Εθνικού Κήπου όσο και των Δυτικών Λόφων της Ακρόπολης (δηλαδή Φιλοπάππου, Πνύκας, Νυμφών), έχει αποδεχτεί δωρεά ύψους 1εκ. ευρώ από την Trees4Greece για τον σκοπό αυτό. Στόχος είναι να φυτευτούν ελιές και άλλα γηγενή φυτά, αλλά θα χρειαστεί και σύστημα ύδρευσης που θα διατηρήσει το πράσινο για πολλά, πολλά χρόνια. «Είμαστε σε ομιλίες με τον Δήμο Αθηναίων, όπου, αφού υπογράψει το έργο, θα απευθυνθούμε στο Υπουργείο Πολιτισμού».
Ο κ. Ιατρίδης μεγάλωσε στο Κολωνάκι και, όταν ήθελε να δει δέντρα, κατέβαινε μέχρι τη Ριζάρειο. Μετά την εμπειρία του να ζει μέσα στο δάσος, με δέντρα, σκιουράκια και ελαφάκια στην Αμερική, όποτε βρισκόταν στο Κολωνάκι, ένιωθε να τον πνίγει το τσιμέντο της πόλης. Επιστρέφοντας μόνιμα στην Ελλάδα το 1999, αποφάσισε να ζήσει κοντά στη θάλασσα. «Μείναμε στη Βάρκιζα, αλλά και πάλι, μου έλειπαν τα δέντρα. Ανέβαινα στο βουνό, έκανα βόλτα ανάμεσα στα δέντρα και νομίζω τότε άρχισε η πραγματική μου αγάπη για τη φροντίδα και τον πολλαπλασιασμό των δέντρων. Τώρα ζούμε στη Γλυφάδα, σε διαμέρισμα. Έχουμε πολλά φυτά, αλλά ο πραγματικός μου παράδεισος είναι τέσσερα κατάφυτα στρέμματα στην Παιανία. Εκεί πηγαίνω κάθε Τετάρτη και Κυριακή, σκάβω, φυτεύω, ξεχνιέμαι από όλα. Έχω παντού λεβάντες, όλα τα οπωροφόρα, έναν λαχανόκηπο και 10 Γαλλίδες κότες! Επίσης, έχω φτιάξει ένα μικρό θερμοκήπιο για να μπορέσω σύντομα να φυτέψω φυτά εσωτερικού χώρου. Ταυτόχρονα, επειδή μου αρέσει πάντα να μαθαίνω, γράφτηκα στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, στο μάθημα Αξιοποίησης Μεσογειακών Χώρων Πρασίνου. Η σύζυγός μου με υποστηρίζει πολύ! Είναι εκείνη που θα φάει πάντα τα πρώτα κεράσια και τα πρώτα βερίκοκα της εποχής. Ανάμεσα στις τοματιές φυτεύουμε βασιλικούς και τους δίνει μια πολύ όμορφη γεύση! Βέβαια, επειδή δεν χρησιμοποιούμε καθόλου ζιζανιοκτόνα, αν δεις τις τομάτες, έχουν ένα… ασυνήθιστο σχήμα ή χρώμα», λέει γελώντας.
Όπως εξομολογείται ωστόσο, αγαπά τα Νότια Προάστια και αποφεύγει να ανεβαίνει στο κέντρο της Αθήνας. «Γιατί να πάω; Εδώ τα έχουμε όλα! Ο μόνος λόγος για να πάω στην Αθήνα είναι για να δω τον δικηγόρο μου!», σχολιάζει περιπαικτικά.
Το Urban forest και η οικοδόμηση των Νοτίων Προαστίων
Τα urban forests είναι μικρά πάρκα μεγάλης σημασίας για κάθε πόλη. Πρόκειται για χώρους πρασίνου που περιφράσσονται ώστε να φυτευτούν προστατευμένα πολλά, πολλά φυτά, που δημιουργούν μικροκλίμα. «Θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο να δημιουργούσαμε πολλούς τέτοιους χώρους, με όχι 50 αλλά 1.000 φυτά! Θα μαζεύονταν πουλιά, μέλισσες, έντομα. Να μην φοβάται ο κόσμος τις μέλισσες, να μην δυσανασχετεί με τα μελίσσια. Αν εξαφανιστούν όλες οι μέλισσες, σε δύο χρόνια δεν θα υπάρχει καθόλου πράσινο. Σε ένα urban forest τα δέντρα και τα φυτά μεγαλώνουν σε αναλογία 10 προς 1 σε σχέση με τον ρυθμό που μεγαλώνουν έξω από έναν τέτοιο χώρο. Είναι πολύ σημαντικό!», υπογραμμίζει ο κ. Ιατρίδης.
Σχολιάζοντας το καμμένο βουνό στους πρόποδες του Υμηττού, ο κ. Ιατρίδης εξηγεί: «Αν μια έκταση έχει καεί, πρέπει να περιμένουμε περίπου 3 χρόνια ώστε να είναι έτοιμο το έδαφος να φυτευτεί ξανά. Αλλά, όπως είπαμε, είναι σημαντικό να υπάρχει υποδομή για νερό, γιατί στην Ελλάδα δεν βρέχει. Χρειάζονται μεγάλες πλαστικές δεξαμενές που, χάρη στη βαρύτητα, στέλνουν το νερό προς τα κάτω, ώστε να ποτίζονται τα δεντράκια. Το κόστος δεν είναι πολύ μεγάλο, οι σωλήνες δεν είναι ακριβοί. Το μόνο που χρειάζεται να κάνουν οι Δήμοι είναι να γεμίζουν τις δεξαμενές. Επίσης, με όλες αυτές τις εκσκαφές των οικοδομών, θα έπρεπε να εκμεταλλευόμαστε το χώμα. Όχι τα μπάζα. Το χώμα, στο οποίο βάζουμε βελτιωτικό και μπορούμε να το αξιοποιήσουμε όταν φυτεύουμε».
Κλείνοντας αυτή τη συνέντευξη, ο κ. Ιατρίδης με συμβουλεύει να στήσω ένα δικό μου planter με αρωματικά φυτά, τα οποία θα χρησιμοποιώ και στη μαγειρική μου. Είναι τόσο απλό, αλλά και τόσο σημαντικό αν ο καθένας από εμάς έκανε μια τόσο μικρή, αλλά ουσιαστική επένδυση. «Η φροντίδα και ο πολλαπλασιασμός των δέντρων είναι η Σταυροφορία μου. Πιστεύω πως έτσι έχει φτιαχτεί ο κόσμος. Η φύση είναι για να την προσέχουμε και να μας προσέχει».
Πηγή: noupou.gr