Γράφει ο Δημήτρης Τζιώτης
Από το πολιτικό εργαστήριο της Ευρώπης, οι Γάλλοι στέλνουν ένα ηχηρό μήνυμα, που θα έπρεπε εδώ και πολύ καιρό να έχει ακουστεί. Ένα σενάριο που κάποτε έμοιαζε εφιαλτικό, τώρα πια δεν είναι απίθανο. Η πιθανότητα εκλογής της ακροδεξιάς, σε συνθήκες πολέμου, διαμορφώνει ένα εκρηκτικό πεδίο εξελίξεων. Μία ομοβροντία συναισθημάτων, ανάμεσα στην οργή για τον Μακρόν και το φόβο για την Μαρίν Λεπέν διαποτίζεται από το Παρίσι σε ολόκληρη την ήπειρο.
Το πολιτικό τοπίο που θεωρούσαμε δεδομένο δεν υπάρχει πια. Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών σφράγισε και την κατάρρευση των παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας. Οι Ρεπουμπλικάνοι και οι Σοσιαλιστές, που κυριαρχούσαν για δεκαετίες στο πολιτικό σκηνικό, δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν αθροιστικά ούτε το 7% του εκλογικού σώματος.
Πολλοί πολιτικοί αναλυτές, τοποθετούν για άλλη μια φορά στο “χρονοντούλαπο της ιστορίας” ακόμα και τον διαχωρισμό μεταξύ δεξιάς και αριστεράς. Προφανώς, όπως σε όλες τις αντίστοιχες περιπτώσεις, δεν είναι αριστεροί. Τη στιγμή που η πόρτα του φρενοκομείου είναι ήδη ανοιχτή στην Ουκρανία, η Δύση ανησυχεί όχι μόνο για το μέλλον της Γαλλίας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο χρονικό διάστημα μέχρι τον δεύτερο καθοριστικό γύρο, θα απουσιάζει κάθε προοπτική ελπίδας. Η ψήφος των πολιτών είναι αρνητική. Η διάθεση των ψηφοφόρων είναι τιμωρητική. Την ιστορική αυτή απόφαση θα λάβουν με δημοκρατικές διαδικασίες οι Γάλλοι πολίτες. Το αποτέλεσμα των εκλογών θα διαμορφωθεί από τη σύγκρουση ανάμεσα στο θυμό για το παρόν και την ανησυχία για το μέλλον.
Μπροστά σε κάλπ(η)κα διλήμματα
Ακόμα όμως και τώρα, η κραυγή των πολιτών για τα αδιέξοδα που βιώνουν καταπνίγεται. Από τη Δευτέρα το πρωί, οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης διαχέουν ένα νέο αφήγημα για να την αντικαταστήσουν. Τη διαμάχη δύο κόσμων, ανάμεσα στους ευρωπαϊστές και τους εθνικιστές. Παραγνωρίζοντας ότι η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών δεν έχει την πολυτέλεια να αποφαίνεται με βάση θεωρητικά σχήματα. Αποφασίζει με κριτήριο την ίδια τη ζωή.
Το δίλημμα είναι κάλπικο. Οι επικοινωνιακές αυτές κατασκευές, ανάγοντας τη διαδικασία λήψης αποφάσεων των ανθρώπων σε φαντασιακό επίπεδο, υποβαθμίζουν σκόπιμα τον υπαρξιακό καθημερινό αγώνα τους για επιβίωση. Το διακύβευμα αυτών των εκλογών δεν βρίσκεται ανάμεσα σε δύο θεωρητικά αφηγήματα. Η αληθινή σύγκρουση είναι ανάμεσα στους έχοντες και τους μη έχοντες.
Το ζήτημα των Γάλλων, όπως και των άλλων λαών, δεν είναι η Ευρώπη. Οι κοινωνίες αντιδρούν στον αποκλεισμό τους από αυτούς που την εκμεταλλεύονται. Το πρόβλημα είναι η μορφή που έχουν δώσει στο όραμα της ειρηνικής συνύπαρξης των λαών αυτοί που διαχειρίζονται με κλειστά μάτια και σπασμένα φρένα τις τύχες της. Και το μόνο βέβαιο είναι ότι οι Γάλλοι δεν έγιναν ξαφνικά φασίστες.
Η πολιτική έκρηξη στη Γαλλία δεν δημιουργήθηκε από παρθενογένεση. Όπως σε καμία άλλη χώρα. Δεν τρελάθηκαν οι Αμερικάνοι όταν ψήφιζαν τον Τραμπ, οι Βρετανοί όταν βγήκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και όσοι Γάλλοι ψηφίσουν την Λεπέν. Ούτε ο Πούτιν είναι τόσο ισχυρός για να ελέγχει τη βούληση της πλειοψηφίας των πολιτών της Γαλλίας, της Βρετανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Δεν είναι ο νέος πλανητάρχης. Προφανώς κάτι άλλο συμβαίνει, πολύ διαφορετικό από το μονοδιάστατο σενάριο που σερβίρουν τα ελεγχόμενα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Η δύση του ευρωπαϊκού οράματος
Με το πρόσχημα της παγκοσμιοποίησης, ένα κλειστό οικονομικό κύκλωμα άπλωσε τα πλοκάμια του σε όλη την Ευρώπη, διαμόρφωσε την ατζέντα, έλεγξε τις ροές επικοινωνίας και διόρισε προέδρους, πρωθυπουργούς και υπουργούς. Στο ζήλο της να διασώσει το καταρρέον οικονομικό οικοδόμημα, η χρηματοοικονομική ολιγαρχία που κατέλαβε την πολιτική ηγεμονία στα χρόνια της κρίσης, οδήγησε το παραδοσιακό πολιτικό κατεστημένο στην αλληλοεξόντωση και εξοβέλισε κάθε άλλη εναλλακτική επιλογή. Ότι διασώθηκε, κατατάχθηκε στην κατηγορία του λαϊκισμού. Σαν να υπάρχει μία μόνο λογική, στο όνομα της ισχυρής ανάπτυξης και του εκσυγχρονισμού, αυτή των πλούσιων και ισχυρών.
Κατασκευάζοντας μία ευχάριστη ψευδαίσθηση της πραγματικότητας, είχαν ως μοναδική προτεραιότητα το άνοιγμα των χρηματιστηρίων κάθε πρωί στο Τόκιο. Με αποτέλεσμα, η ακρίβεια, η αύξηση του κόστους ζωής, η καταπάτηση των κεκτημένων κοινωνικών δικαιωμάτων, η βίαιη μετάλλαξη των αξιών, η καταστροφή του περιβάλλοντος, οι θάνατοι από την πανδημία, η επιβολή ενός απάνθρωπου καθημερινού τρόπου ζωής, οι αλλεπάλληλες κρίσεις, η φτώχια και η ανέχεια να έχουν οδηγήσει την πλειοψηφία της κοινωνίας στην απελπισία. Ακόμα και η μεσαία τάξη έχασε τις σταθερές που διαμόρφωναν μία κοινωνική ισορροπία. Το μέλλον έπαψε να είναι καλύτερο από το παρελθόν.
Η ιστορία, δυστυχώς, επαναλαμβάνεται. Ενώ το παλιό πεθαίνει, το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας δεν αφήνει το νέο να γεννηθεί. Οποιαδήποτε αίσθηση αλλαγής είναι απατηλή. Η καταπάτηση των δημοκρατικών αρχών, η αλλοίωση και η παραβίαση των Συνταγματικών αρχών, συντελούνται χωρίς αντιστάσεις. Η αδυναμία λειτουργίας του κράτους και η διαφθορά του πολιτικού συστήματος οδηγούν τις κοινωνίες στην πολιτική απογοήτευση. Η λαϊκή κυριαρχία υπονομεύεται, νοθεύεται και χειραγωγείται. Η αποδοχή των δημοκρατικών θεσμών από τους πολίτες είναι μειοψηφική. Με την ανοχή τους, η Δημοκρατία αργοπεθαίνει.
Υπό ανάλογες περιστάσεις εκτρέφονται ιστορικά τα αυταρχικά καθεστώτα. Στρώνεται ο δρόμος για το φασισμό. Ο κίνδυνος της κοινωνικής έκρηξης ελλοχεύει, εδώ και χρόνια. Αυτή δεν είναι η Δύση. Είναι η δύση. Η Ευρώπη απώλεσε την ταυτότητα των αξιών της. Έγινε γκρι. Ένας πολιτισμός σε παρακμή.
